W ciągu pierwszych miesięcy życia noworodka, rodzic ma kilka ważnych zadań – opieka nad dzieckiem, karmienie go, przewijanie, dbanie o jego higienę i zdrowie. Kilka mniejszych pominęłam, ale największą część dnia zajmują właśnie te czynności. Wydaje się, że niewiele – ale z jakiegoś powodu to właśnie wtedy wielu ze świeżo upieczonych rodziców trudno jest zapanować nad organizacją dnia, wdrożeniem się w zupełnie nową rolę.
Jednym z kluczowych aspektów, który wpływa nie tylko na samopoczucie dziecka, ale i rodziców, jest według mnie ogarnięcie tego, jak mogą początkowo wyglądać dni z noworodkiem oraz uświadomienie sobie pewnego faktu – nawet najlepszy plan czasem zawodzi i to nie jest niczyja wina. Skoncentrujemy się, mimo wszystko, na roli rutyny – również w kształtowaniu zdrowych nawyków snu już od samego początku.
Plan dnia noworodka
We wstępie pisałam, że rodzic ma kilka głównych zadań w czasie opieki nad noworodkiem. Wymienione czynności powtarzają się z różną częstotliwością, co utrudnia skonstruowanie powtarzalnego planu dnia.
Sen noworodka
Noworodek może spać 16-20 godzin, czyli większą część doby. Oznacza to, że w w ciągu dnia tak małe dzieci mają krótki czas aktywności, co może być problematyczne w kontekście stworzenia powtarzalnego planu dnia.
Sen noworodka nie jest regularny i skoncentrowany na jednym długim okresie snu nocnego. Maluchy mogą mieć nieregularne drzemki, które trwają od kilkunastu minut do kilku godzin, a między nimi są okresy czuwania. To zupełnie normalne, choć często sprawia wrażenie, że niczego nie można zaplanować.
Dla rodziców może to być początkowo trudne do zaakceptowania z powodu zmęczenia, braku przewidywalności, wrażenia utraty kontroli. Ważne jednak jest, aby zrozumieć, że proces regulacji snu u maluchów rozwija się stopniowo. Wspierając je, warto dążyć do stworzenia spokojnego i komfortowego otoczenia do snu, a także reagować na jego sygnały.
Jak w tym wszystkim myśleć o rutynie czy planie dnia? Wykorzystujcie swoją wiedzę na temat snu małych dzieci. Jak już zdążyliście przeczytać, noworodek ma kilka drzemek i krótkie okresy czuwania. Nie przeciągajcie więc momentu usypiania – czy to na drzemki, czy na noc – zmęczony maluch może mieć trudności w zaśnięciu.
Miejcie stałe punkty dnia – np. spacer, pielęgnacja, kąpiel – to małe rzeczy, które pozwolą zacząć tworzyć rutynę, a z czasem także poczucie bezpieczeństwa u dziecka. Rozwinę ten wątek w drugiej części artykułu.
Przeczytaj: Gdzie powinien spać noworodek?
Przewijanie noworodka i czynności higieniczne
Nie da się ukryć, że początki rodzicielstwa spędzamy również (i to sporo czasu), zmieniając pampersy, pielęgnując kikut pępowinowy, ostrożnie kąpiąc dziecko, co na początku zajmuje wieki. Wszystkie te czynności z czasem przychodzą rodzicom z większą łatwością, a i częstotliwość zmian pampersów nie jest już tak duża. Czemu piszę te oczywistości?
Ta świadomość ma duże znaczenie w kontekście rytmu dnia z dzieckiem. Biorąc pod uwagę, że noworodki pomiędzy drzemkami są aktywne mniej więcej 1h-1,5h (orientacyjnie), a w tym czasie są karmione, przewijane, czasem przebierane, noszone przez rodziców, dzień mija dosyć szybko.
Zawsze polecam w tym czasie korzystać ze swoich zapasów, odgrzewać obiady z zamrażarki lub zastanowić się nad dietą pudełkową. Świeżo upieczeni rodzice zwykle myślą o sobie na końcu, mając gdzieś z tyłu głowy nadzieję, że gdzieś „wcisną” zrobienie posiłku, sprzątanie czy inne domowe rzeczy. „Noworodki głównie śpią i jedzą”. „Damy sobie radę” – to najczęściej można usłyszeć w pierwszych tygodniach opieki nad noworodkiem.
Oczywiście tak może się zdarzyć, że świetnie dacie sobie radę – i oby jak najczęściej – jednak też nierzadko okazuje się, że te najprostsze, najbardziej oczywiste rzeczy jak np. banalne przewijanie dziecka będą miały dużo większy wpływ na Wasz dzień, niż sądziliście, bo po prostu każdego dnia dzieje się to wiele razy, co przecież zabiera czas. Potem zastanawiacie się, jak to jest, że dzień mija – a Wy nic nie zrobiliście. Wręcz przeciwnie – zrobiliście bardzo wiele, tylko ta praca nie jest tak widoczna, chociaż niezbędna dla małego człowieka do prawidłowego funkcjonowania, co trzeba wyraźnie podkreślić.
Karmienie noworodka
Kolejnym, jeszcze bardziej czasochłonnym zajęciem w planie dnia dziecka, jest karmienie dziecka. Bez względu na to, czy karmisz piersią, odciągniętym mlekiem, czy mlekiem modyfikowanym, będzie to – obok zmiany pieluchy i snu – najczęstsza czynność przy noworodku. I równie nieprzewidywalna.
Rozmawiając z młodymi rodzicami, słyszę: „Dzień z małym dzieckiem to jedna wielka improwizacja!”. Jak wspomniałam, noworodek jest aktywny dość krótko, a w tej przerwie większą część zajmuje zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka.
Nic więc dziwnego, że wielu z Was zauważa, jak ekspresowo mija okres noworodkowy, zwłaszcza że karmimy dziecko na żądanie, a więc nie sposób tego zaplanować z zegarkiem w ręku. Choć tutaj trudno wprowadzić jakąkolwiek rutynę, są pewne czynności, na których czas realizacji mamy wpływ.
Spacery z noworodkiem
Bardzo ważny punkt! Krótkie spacery na świeżym powietrzu są korzystne zarówno dla zdrowia noworodka, jak i rodziców. Dla dziecka to okazja do drzemki, obserwacji świata, rozwijania zmysłów. Dla rodzica to (czasami jedyna) chwila relaksu i odprężenia, co może również wpłynąć na poprawę nastroju, a w konsekwencji jakość opieki nad dzieckiem. I właśnie to może być ta jedna stała rzecz w ciągu dnia 😉
Spędzanie czasu z noworodkiem
Dzieci potrzebują stymulacji sensorycznej, która pomaga w ich rozwoju, ALE w przypadku noworodków nie potrzeba jej zbyt dużo, ponieważ układ nerwowy tak małego dziecka jest niedojrzały i malucha łatwo przebodźcować. Spokojna muzyka, delikatne masowanie dziecka i przytulanie to sposoby, aby dać dziecku wszystko, czego potrzebuje na tym etapie rozwoju.
Przeczytaj artykuł: Dziecko budzi się co godzinę – co robić?
Plan dnia noworodka – porady dla rodziców
Jak już pewnie zdążyliście zauważyć, pierwsze tygodnie z dzieckiem są czasem docierania się, obserwacji noworodka, w pewnym sensie nauczenia się go (choć wiadomo – u dzieci jedynym pewnikiem jest zmiana). Są pewne stałe elementy planu dnia, ale to, ile razy w ciągu dnia występują i jak długo trwają, może się różnić u maluchów.
Jak przetrwać okres noworodkowy i – choć spróbować – poukładać swój dzień?
Rutyna w małych czynnościach
Noworodki nie odróżniają jeszcze dnia od nocy, jednak nie przeszkadza to, by powoli zacząć wprowadzać rutynę. Oczywiście przy tak małym dziecku nie jest to łatwe, więc nikt nie oczekuje od rodziców, że wszystko będzie jak w zegarku.
Możecie zacząć od stałej pory spacerów – to już świetny początek rutyny. Nie musi to być nic wielkiego. Pomoże to szczególnie tym osobom, które lubią mieć plan dnia pod kontrolą, a po pojawieniu się dziecka mają wrażenie, że ją straciły. Krok po kroku zaczniecie nad tym panować. Bardzo polecam spacery od rana, by wykorzystać pozytywne działanie światła słonecznego.
Następnym punktem może być kąpanie dziecka o tej samej porze i rytuał zasypiania (pielęgnacja, karmienie, sen nocny). Tak jak pisałam, takie maluchy w tym momencie nie wiedzą, kiedy jest noc, a kiedy dzień, ale za kilka miesięcy to się zmieni. Będzie Wam (dziecku też) potem dużo łatwiej, jeśli już od początku będziecie podejmować próby usypiania dziecka o tej samej porze.
Przestrzeń na rodzicielskie wpadki
Nawet najlepszy plan może się posypać – wystarczy gorsza noc dziecka, krótsza niż zwykle drzemka czy niechęć malucha do wózka/ leżenia w łóżeczku / spędzania czasu poza ramionami rodziców. Nie znaczy to, że coś zrobiliście źle – tutaj potrzeba czasu i wyrozumiałości – nie tylko dla małego człowieka, ale przede wszystkim dla siebie.
Mam nadzieję, że dzięki temu artykułowi już widzicie, jak trudno jest stworzyć plan dnia z noworodkiem. Ten czas mija tak szybko, że każda – najmniejsza rzecz – jaką wprowadzicie na stałe, będzie procentowała w kolejnych miesiącach, gdy coraz częściej przekonacie się, jak bardzo dzieciaki lubią rutynę.
Trzymajcie się,
Weronika
Zdj. Unsplash
